Sinds het schandaal van fraude met milieutests is Volkswagen aangeschoten wild. Sommigen denken zelfs dat de aangetaste geloofwaardigheid van één van Duitslands belangrijkste bedrijven het land in een recessie zal storten. Onzin. Het schandaal rond Volkswagen is eigenlijk fel overdreven.
Een begrafenisstoet met een Volkswagen als lijkkist. Zo ziet de laatste cover de Der Spiegel eruit. Is dit inderdaad het einde van de autoproducent? Niemand zal ontkennen dat het bericht dat Volkswagen gesjoemeld heeft met milieutesten het bedrijf zware schade heeft toegebracht. In Amerika wachten miljoenenclaims. Tal van wagens die van de band gelopen zijn en deel uitmaken van de milieufraudecarrousel zullen niet meer verkocht worden. Op een paar dagen tijd heeft het bedrijf uit Wolfsburg (Nedersaksen) zo’n 30 miljard euro aan beurswaarde zien verdwijnen.
En dat op het moment dat Volkswagen eindelijk de grootste autoproducent ter wereld werd. Doel was in 2018 Toyota voorbij te steken als marktleider, maar dat gebeurde al in het eerste deel van dit jaar, toen bekend raakte dat Volkswagen 5 miljoen wagen had verkocht. Een record. Nu is het Duitse bedrijf het marktleiderschap kwijt. Het zal een poos duren vooraleer het weer de koppositie kan verwerven. De verkoop in de VS, waar het milieuagentschap het schandaal bekendmaakte, is ineengestort. Sommige beweren dat dit Volkswagen zoveel geld en opdrachten zal kosten dat dit duizenden banen op de helling zet. Een econoom voorspelde zelfs een algehele Duitse recessie.
Dat is te kort door de bocht. Het zou belachelijk zijn te denken dat dit schandaal het einde van Volkswagen betekent en bovendien de Duitse economie zou ontwrichten. Over een paar maanden zijn veel mensen de heisa allang vergeten. Er moeten in deze soms hysterische dagen een aantal zaken in perspectief worden geplaatst. Uiteraard is die milieufraude verwerpelijk en zorgt het schandaal voor zware imagoschade. Maar het gaat niet om geknoei met de remmen of defecte airbags. Dat zou wat anders zijn. Hier vallen geen doden.
Iedereen is blijkbaar vergeten wat er tien jaar lang bij het Amerikaanse General Motors is gebeurd. GM heeft de voorbije tien jaar verzwegen dat er problemen waren met de contactsloten. In diverse modellen van die autofabrikant kon de sleutel tijdens het rijden van het contact gaan, waardoor de motor uitviel, het stuur in het stuurslot kon vallen en de airbags, rem- en stuurbekrachtiging niet meer werkten. Uiteindelijk werd GM gedwongen om miljoenen auto’s terug te roepen, maar voor veel bestuurders kwam dat te laat. Er is sprake van 124 doden en bijna 200 gewonden als gevolg van de gebrekkige contactsloten. GM kon een proces afkopen door 900 miljoen dollar op te hoesten. Met ‘dieselgate’ zou VW zo’n 18 miljard dollar moeten betalen. De zinnige verhoudingen zijn duidelijk zoek.
Overigens, het is opvallend dat het schandaal in de VS opduikt op een moment dat Volkswagen er de nieuwe VW Passat wou lanceren, een belangrijke concurrent voor de auto’s van het Amerikaanse General Motors en Ford.
Volkswagen zal dit schandaal – zeker in Europa en op de o zo belangrijke Aziatische markt – overleven. Het heeft al andere schandalen én moeilijke periodes doorworsteld. Tien jaar geleden was Volkswagen naar analogie van de Duitse economie ziek. Het bedrijf maakte in 2004 zwaar verlies en moest 20.000 medewerkers ontslaan. Duitsland werd ‘de zieke man van Europa’ genoemd. De werkloosheid bedroeg 10 procent en de bedrijven konden internationaal amper concurreren. Daar kwam verandering in met de ‘Agenda 2010’ van bondskanselier Gerhard Schröder en Peter Hartz, oud-HR-directeur van Volkswagen. Duitsland koos voor loonmatiging en flexibele arbeidsregels. Gevolg was dat de bedrijven hun concurrentiepositie aanzienlijk zagen versterken. De Duitse economie is nu wereldwijd een voorbeeld. Het land boekt handelsoverschotten en de begroting is in evenwicht.
Volkswagen profiteerde ook van die economische hervormingen en wist tien jaar geleden een ander schandaal te overleven. Toen raakte bekend dat de top van Volkswagen leden van de vakbonden geld, luxereizen en prostituees hadden aangeboden om zo een reorganisatie van het bedrijf mogelijk te maken. De toenmalige topmanagers Peter Hartz en Klaus Volkert kregen een celstraf, maar het bedrijf leed er amper onder.
Angélique Vanderstraeten
